Günümüzde oldukça popülerleşen yapay zeka üzerinde çalışma yapmaya başlamak veya bu alan hakkında temel bilgilere sahip olmak isteyenler kafa karışıklığı yaşayabiliyorlar. Kozmos Yazılım Lisesi olarak derlediğimiz bu kitaplar sayesinde yapay zeka hakkında geniş fikir sahibi olabilir, hatta bu alandaki kariyerinizin temellerini atabilirsiniz. Listemizde giriş seviyesinde bilgileri içeren kitapların yanı sıra, “Yapay zeka insanlığa gelecekte tehdit olur mu?”, “İnsan benzeri zekaya sahip bir yapay zeka mümkün müdür?” gibi başlıklardaki merak ve endişelerinizi uzman isimlerin yazdığı bu kitaplar ile giderebilir, ürettikleri eserler ile ufkunuzu genişletebilirsiniz.
- Artificial Intelligence for Dummies
- Artificial Intelligence: A Guide for Thinking Humans
- Artificial Intelligence – A Modern Approach
- Human Compatible: Artificial Intelligence and the Problem of Control
- Deep Learning
- The Hundred-Page Machine Learning Book
- Machines Who Think
- Society of Mind
- The Emotion Machine
- What Computers Still Can’t Do
Artificial Intelligence for Dummies
Teknoloji alanında 100’den fazla kitap yazmış John Paul Mueller ile veri bilimcisi ve makine öğrenimi uzmanı Luca Massaronis işbirliğinde 2018 yılında yazılmış olan Artificial Intelligence for Dummies, okuyucuya sade ve anlaşılır bir dille yapay zeka teknolojisini tanıtmayı amaçlayan bir kitap. Okuyucuyu yapay zeka ile tanıştırmasının ardından Artificial Intelligence for Dummies şu başlıklarda bilgi sunar:
- Günümüzde yapay zekanın topluma katkıları
- Yapay zekanın bilgisayar alanında kullanımı
- Yapay zekanın tarihi ve geçmişi
- Yapay zekanın sınırları
- Yapay zeka ile ilgili doğru bilinen yanlışlar
- Gelecekte yapay zekanın yeri
Yapay zeka alanında hiçbir ön bilgiye sahip olmadan okuyabileceğiniz eser, bu alanla ilgili başlangıç seviyesinde bilgi edinmek veya bilgilerini güncellemek isteyen herkes için faydalı olacaktır.
Artificial Intelligence: A Guide for Thinking Humans
2019 yılında Santa Fe Institute profesörü Melanie Mitchell tarafından yazılmış Artificial Intelligence: A Guide for Thinking Humans, bilimin gerçeklerini kullanarak bilim-kurgunun etkisi ile endişe duyulan yapay zeka teknolojisinin aslında abartıldığını ve yapay zekanın düşünüldüğü kadar akıllı veya tehlikeli olmadığını savunur. Mitchell, spesifik görevler için eğitildiğinde insanlardan üstün performans göstermesine rağmen yapay zekanın sağduyu sahibi olmaması nedeniyle hata yapmaya çok açık olduğu ve “süperzeka” olarak tanımlanabilecek bir yapay zekanın yakın gelecekte mümkün olmadığı gibi çıkarımları ile yapay zeka teknolojisinin konumunu okuyucuya gösterir. Mitchell’in akıl hocası ve yapay zeka teknolojilerinin öncülerinden olan Douglas Hofstadter’in endişelerinden ilham alarak yazdığı bu kitap sayesinde yapay zeka ile ilgili korkularınızdan veya abartılı beklentilerinizden kurtulabilirsiniz.
Artificial Intelligence – A Modern Approach
Google’da direktörlük yapmış bilgisayar mühendisi Peter Norvig ve California Üniversitesinde bilgisayar mühendisi profesörü olan Stuart J. Russell tarafından ilk cildi 1995 yılında yazılmış bu eser, yapay zeka alanında en çok kabul görmüş ders kitabıdır. 2020 yılında çıkan dördüncü cildi ile güncelliğini koruyan Artificial Intelligence – A Modern Approach, dünyanın en popüler yapay zeka ders kitabı olarak tanımlanır. Yapay zeka ile ilgili neredeyse bilinen her şeyi barındıran 1136 sayfalık bu kitap Boğaziçi Üniversitesi de dahil olmak üzere 1500’den fazla üniversitede standart ders kitabı olarak kabul görmüştür ve günümüzde de kullanılmaktadır. Sade dili ve çok kapsamlı içeriği ile Artificial Intelligence – A Modern Approach yapay zeka ile ilgili tüm sorularınıza cevap verecek.
Human Compatible: Artificial Intelligence and the Problem of Control
Artificial Intelligence – A Modern Approach adlı yapay zeka ders kitabının da yazarı Stuart J. Russell tarafından 2019 yılında yazılmış olan bu kitapta Russell, gelecekte gelişmiş yapay zekanın beraberinde getirebileceği riskleri vurgulamıştır. Yazar, bu kitapta yapay zekanın insani değerleri gözetmeksizin sadece sonuç odaklı geliştirilmesinin ileride insanlığa büyük zarar verebileceğini öne sürüyor ve bu problemi şimdiden önleyebilmek için yapay zekayı “Russell’s three principles” olarak isimlendirilen 3 ilkeye sadık kalarak geliştirilmesini öneriyor. Bu ilkeler;
- Makinenin tek amacı insanların isteklerinin gerçekleşmesine katkıda bulunmaktır
- Makine başlangıçta bu isteklerin ne olduğunu bilmeyecektir
- Makine bu isteklerin neler olduğu hakkındaki çıkarımı insanların davranışlarını baz alarak yapacaktır
şeklindedir. Russell, yapay zekanın görevini ve tercihlerini bizim belirlediğimiz bir makine öğrenimi tekniği yerine “Inverse Reinforcement Learning” adı verdiği bir yöntem ile yapay zekanın insanları gözlemleyerek kendi kendine insanlar için en yararlı görev ve tercihleri oluşturmasını savunuyor. Human Compatible: Artificial Intelligence and the Problem of Control, akıcı anlatımı ve sade dili ile bilimin gerçeklerinin dışına çıkmadan yapay zekanın gelecekte insanlığa ne gibi zararlı etkileri olabileceğini anlatıyor.
Deep Learning
Makine öğrenmesinin bir alt dalı olan “deep learning” yani derin öğrenme üzerine yoğunlaşan kitap Ian Goodfellow, Yoshua Bengio ve Aaron Courville tarafından 2016 yılında yazılmıştır. Google ve OpenAI şirketlerinde araştırmacı bilim insanlığı yapmış Ian Goodfellow ve akademisyen bilgisayar mühendisi olan Yoshua Bengio ile Aaron Courville işbirliğinde yazılmış olan bu 800 sayfalık kitap “deep learning” konusunda çok kapsamlı ve detaylı anlatımı ile makine öğrenimi alanında ilerlemek isteyen mühendisler için standart ders kitabıdır.
Kitap temel seviyede cebir, istatistik ve makine öğrenimi hakkında bilgi verdikten sonra okuyucuya derin öğrenmeyi etraflıca tanıtıp, derin öğrenmenin teorik ve pratik kullanım alanlarını ele alır. Alandaki diğer araştırmacıların çıkarım ve perspektiflerine de yer veren Deep Learning, özellikle makine öğreniminin bir alt başlığı olan derin öğrenme konusunda bulunabilecek en kapsamlı kaynaklardandır.
The Hundred-Page Machine Learning Book
Makine öğrenimi alanında doktora yapmış yazılım mühendisi Andriy Burkov tarafından 2019 yılında makine öğrenimi alanına giriş yapmak isteyen bireylere yönelik yazılmıştır. The Hundred-Page Machine Learning Book, makine öğrenimi uygulamaya başlamanızı mümkün kılacak kadar kapsamlı fakat 140 sayfaya sığacak kadar kısa ve özdür. Bu eser size pratik yapmanıza imkan verecek kadar kapsamlı ancak hiçbir ön bilgiye ihtiyaç duymayacağınız anlaşılırlık seviyesinde makine öğrenimini tanıtır. Dünya çapında 1400’den fazla üniversitede ders kitabı olarak kullanılan Artificial Intelligence – A Modern Approach adlı yapay zeka kitabının yazarı Peter Norvig tarafından başlangıç seviye kitabı olarak atıf almış bu kitap makine öğreniminin esaslarına dair soru işaretlerinize verilebilecek en kısa ve öz cevaplardandır.
Machines Who Think
İnsanlığın, kendisinin en önemli niteliklerinden biri olan zekasını kopyalama girişimi olan yapay zeka teknolojisinin geçmişini, bugününü ve geleceğini konu alan Machines Who Think, 1979 yılında Pamela McCorduck tarafından yazılmıştır. 2004 yılında ikinci baskısı ile güncellenen ve yenilenen kitap yapay zekanın geçmişine odaklanır. Roman yazarlığı yapmış Pamela McCorduck’ın usta anlatımı ile hikaye akıcılığına sahip fakat gerçeğin dışına çıkmayan kurgu dışı türde bir kitaptır. Eser, bir yapay zeka ders kitabı değildir ve teknik – matematiksel detaylara yer vermez. Bu kitap genellikle yapay zekanın ve bu alanda öncülük yapan insanların geçmişlerine, Pamela McCorduck’ın bu alanda çalışan bilim insanları ile yaptığı röportajlara yer verir. Yapay zeka alanında uzman bireylerin bu teknolojiye ve geleceğine olan perspektiflerine dair bir ansiklopedi niteliğindedir.
Society of Mind
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün (MIT) yapay zeka laboratuvarının kurucularından Marvin Minsky tarafından 1986 yılında yazılmıştır. Kitap ismini kitabın ana başlığı olan Minsky’nin “society of mind” (akıl topluluğu) ismini verdiği doğal zeka teorisinden alır. Minksy bu kitabında beynimizde “agent” adı verilen akılsız parçaların bir araya gelerek doğal zekamızı oluşturduğunu öne sürdüğü “society of mind” teorisini kullanarak;
- dil
- hafıza
- öğrenme
- bilinç
- benlik duygusu
- irade
gibi kabiliyetlerimize açıklık getirmeye çalışır. Society of Mind bir ders kitabı veya tamamen bilimsel gerçeklere dayalı bilimsel bir yapımdan ziyade Minsky’nin fikir ve düşüncelerini derlediği filozofik bir eserdir. Yapay zekanın kaynağı olan doğal zekanın işleyişine dair bu teknolojinin öncülerinden Marvin Minsky’nin perspektifi, günümüzde de yapay zeka geliştiricileri için ilham kaynağı olarak popülaritesini korumaktadır.
The Emotion Machine
Marvin Minsky tarafından 2006 yılında yayınlanmıştır. Kitap, Minsky’nin Society of Mind adlı doğal zekanın işleyişine dair kitabındaki fikir ve teorilerine açıklık getirmenin yanı sıra, duygularımızın düşünme şeklimizin değişmesinin bir sonucu olduğunu öne sürer. Minsky’nin bu kitabındaki en büyük iddiası, duyguların aslında beynimizin çeşitli problemlere karşı geliştirdiği farklı düşünme yöntemleri olduğudur. Minsky’nin duygulara bu açıdan bakılarak insan benzeri zekaya sahip makineler tasarlanması, insan davranışlarını taklit edebilen bir yapay zeka geliştirilmesinin zorlukları gibi başlıklarda da görüşleri bulunur. Bilimsel kaynak veya ders kitabı niteliği taşımasa da The Emotion Machine bu teknolojinin öncülerinden olan Marvin Minsky’nin perspektifi ile geleceğin yapay zekası hakkında geniş fikir sahibi olmanızı sağlayacaktır.
What Computers Still Can’t Do
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’de filozofi profesörlüğü yapmış Hubert Lederer Dreyfus 1972 yılında yazdığı bu kitap ile yapay zeka teknolojisi ve geliştiricilerini eleştirir. Dreyfus insan zekasının ve uzmanlığının kaynağının bilinçli olarak yapılan zihinsel işlemlerden ziyade bilinçdışı yapılan işlemlerden geldiğini sebep göstererek insan zekası gibi bir yapay zekanın mümkün olmadığını ileri sürer. Geliştiricilerin sadece belirli veriler ile besleyerek çıkarım yapmaya odaklı şekilde geliştirdiği bir yapay zekanın insan benzeri gelişmiş bir zekaya sahip olamayacağını, bunun olabilmesi için geliştiricilerin insan zekasının işleyişine dair bakış açılarını genişletmeleri gerektiğini anlatır. Zamanında bu eleştirilerine çok fazla karşı çıkılmış olsa da insanların bilinçaltı davranışları örnek alınarak karar verme ve algılama becerileri geliştirilen makine öğrenimi gibi teknolojiler gün geçtikçe Dreyfus’u haklı çıkarmaktadır.
What Computers Still Can’t Do ile, elli yıl sonrasını öngörmüş Dreyfus’un doğal zeka, insan zihni ve yapay zekaya dair görüşleri ile zeka kavramına olan bakış açınızı genişletebilirsiniz.