Günümüzde en çok kullanılan programlama dillerinden birisi olan JavaScript, neredeyse tüm web sayfalarında kullanılan ve HTML – CSS ile birlikte ön-yüz (front-end) geliştiriciliğinin temellerinden birisi olan programlama dilidir.
JavaScript, 1995 yılında NetScape mühendisi Brendan Eich tarafından geliştirilmiştir. İlk başta programlama dilinin adının LiveScript olması planlanmıştır ama Java programlama dili ile hiçbir bağlantısı olmadığı halde pazarlama amaçlı olarak adı JavaScript şeklinde değiştirilmiştir. Diğer bir ismi ECMAScript olan yazılımı dili, günümüzde en çok JavaScript olarak bilinmektedir.
Javascript sayesinde günümüzde internet siteleri sıkıcı birer metin yığını olmaktan çıkıp oldukça kullanışlı ve kompleks uygulamalar haline gelmişlerdir. Ön-yüz web geliştiriciliğinde kullanıldığı zaman JavaScript’in ana görevi siteleri daha dinamik ve interaktif yapmaktır. Hem öğrenmesi nispeten kolay hem de çok yönlü olması sebebiyle başta web geliştiriciler olmak üzere tüm programlama dünyasında oldukça popüler bir dildir.
Bu dil sayesinde web sayfaları dinamik olarak değişebilir, kullanıcılar sayfa ile etkileşime geçebilir ve web siteleri de bu etkileşime tepki verebilir. JavaScript’in bir çalıştırma ortamında işlenerek kullanılması gerekir. Bu çalıştırma ortamının en yaygını hepimizin bildiği ve kullandığı web tarayıcılarıdır. Bu sistem güvenlik açısından problemler oluşturabilse de JavaScript kodunun sizin cihazınızda, tarayıcıda işlenerek kullanılması sayesinde sitelere ek yük oluşturmadan sayısız fonksiyon kazandırır. JavaScript çok yönlü bir programlama dilidir.
Örneğin;
- Otomatik tamamlama özelliği olan bir arama çubuğu,
- Toplam ücreti anlık olarak hesaplayan dinamik bir alışveriş sepeti,
- Kullanıcının etkileşimine göre değişkenlik gösteren butonlar,
gibi internet sitelerini çok daha kullanıcı dostu hale getiren fonksiyonların yanı sıra;
- Animasyonlar,
- Renk ve boyut değiştirebilen butonlar,
- Açılır-kapanır menüler,
- Site içi görsellere yakınlaştırma-uzaklaştırma yapabilme,
- Siteleri farklı cihaz ve ekranlarda görselliği bozulmayacak şekilde dinamik olarak düzenlemek
gibi görselliği geliştirmede de kullanılır.
JavaScript’in, web sitelerindeki kullanıcı deneyimini geliştirmenin yanı sıra:
- Akıllı telefonlar, akıllı saatler gibi birçok cihaz için uygulamalar,
- Google Haritalar gibi web uygulamaları,
- Node.js gibi çalıştırma ortamları,
- Tarayıcı, mobil cihaz ve kişisel bilgisayar gibi birçok platform için oyun geliştiriciliği,
- Makine öğrenimi
gibi farklı alanlarda da kullanımı mevcuttur. Geniş bir alanda birçok tecrübe seviyesindeki yazılımcı tarafından tercih edilmesi ile JavaScript uzun bir süredir olduğu gibi 2022 yılında da dünyanın en popüler programlama dili seçilmiştir. JavaScript’in öğrenim ve kullanım kolaylığı, oldukça farklı alanlarda ve platformlarda kullanılabilir olması, diğer yazılım dilleri ile ortak çalışabilmesi ve uyum sağlayabilmesi sayesinde hem popülerliği hem de kullanım alanları giderek artmaktadır.
Başta web geliştiriciliği olmak üzere popüler ve kendini kanıtlamış bir programlama dili olması sebebiyle JavaScript öğrenmek için internette çok sayıda ücretsiz Türkçe ve yabancı dilde kaynak bulunmaktadır. Diğer dillere kıyasla fazla sayıda kaynağının bulunması ve iş bulma kolaylığı ile JavaScript özellikle yeni giriş yapanlar için önerilse de, yazılım dünyasında bir gün yolunuz JavaScript’e düşecektir.
“JavaScript ile yazılması mümkün olan her uygulama, er ya da geç JavaScript ile yazılır.”
Stack Overflow kurucusu Jeff Atwood